Η χώρα μας έχει μια περίπλοκη σχέση με τον διαγωνισμό. Τα απρόοπτα, τα σκάνδαλα, τα τραγούδια που ξεχώρισαν και φυσικά η μια και μοναδική μας νίκη
Η... σχέση της Ελλάδας με τη Eurovision κλείνει σχεδόν μισό αιώνα. Μια σχέση που πέρασε από πολλά στάδια. Την αδιαφορία, την άρνηση, το πάθος, τη λατρεία και τελικά τον εξορθολογισμό. Άλλωστε και ο ίδιος ο ευρωπαϊκός διαγωνισμός τραγουδιού μεταμορφώθηκε πολλές φορές. Από μια γιορτή του καθωσπρεπισμού και τις πολιτικής ορθότητας έγινε ένα φαντασμαγορικό πάρτι της διαφορετικότητας που φλερτάρει μόνιμα με το κιτς. Ποτέ όμως η Eurovision δεν κατάφερε να ξεφύγει από τη γεωπολιτική της εξάρτηση. Είναι τόσο δεδομένη όσο και η ανταλλαγή δωδεκαριών μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.
Έλληνες πριν την Ελλάδα
Όλα ξεκίνησαν την 24η Μαΐου 1956 στο Teatro Kursaal, στο Λουγκάνο της Ελβετίας. Μόλις επτά χώρες συμμετείχαν (Βέλγιο, Γαλλία, Δυτική Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Ελβετία) και για πρώτη και τελευταία φορά στην ιστορία της Eurovision παρουσίασαν από δύο τραγούδια. Η πρώτη νικήτρια ήταν η Λις Άσια από την Ελβετία με το τραγούδι Refrain. Δεν έχει διασωθεί οπτικό υλικό από την πρεμιέρα του διαγωνισμού.
Η Ελλάδα μπήκε στην Eurovision με καθυστέρηση 21 ετών. Παρ' όλα αυτά υπήρξαν Έλληνες που συμμετείχαν εκπροσωπώντας άλλες χώρες. O Τζίμης Μακούλης ήταν ο πρώτος όταν το 1961 τραγούδησε το κομμάτι «Sehnsucht» για λογαριασμό της Αυστρίας και με μόλις έναν βαθμό έμεινε στην τελευταία θέση. Στις 23 Μαρτίου 1963 η Νάνα Μούσχουρη εκπροσώπησε το Λουξεμβούργο με το τραγούδι «A force de prier» και πήρε την 8η θέση. Δύο χρόνια μετά η Γιοβάννα (Ιωάννα Φάσσου-Καλπαξή) τραγούδησε στον διαγωνισμό το «Non, à jamais sans toi» ως εκπρόσωπος της Ελβετίας παίρνοντας επίσης την 8η θέση.
Το 1967 η Βίκυ Λέανδρος (Βασιλική Παπαθανασίου) συμμετείχε ως εκπρόσωπος του Λουξεμβούργου με το «L'amour est blue» και πήρε την τέταρτη θέση. Το 1972 η ελληνικής καταγωγής τραγουδίστρια ήταν και πάλι η επιλογή του Λουξεμβούργου. Τραγούδησε το Apres toi και κατέκτησε την πρώτη θέση. Το κομμάτι έγινε παγκόσμια επιτυχία με εκατομμύρια πωλήσεις.
Πρεμιέρα με Μαρινέλλα
Πίσω από την πρώτη συμμετοχή της χώρας μας υπάρχει έντονο παρασκήνιο. Αρχικά το συγκρότημα Νοστράδαμος ήταν το φαβορί για να μας εκπροσωπήσει στον διαγωνισμό που θα γινόταν στο Μπράιτον της Αγγλίας. Ωστόσο το σκάνδαλο με αποπλάνηση ανήλικης θαυμάστριας από τον τραγουδιστή Ιπποκράτη Εξαρχόπουλο και τον ηχολήπτη της μπάντας επέφερε την ακύρωση της συμμετοχής του γκρουπ. Η ΕΡΤ ανέθεσε στον Γιώργο Κατσαρό να δώσει λύση. Σε αυτόν ανήκει η επιλογή του άκρως ελληνικού «Κρασί, Θάλασσα και τ' Αγόρι μου». Έγραψε τη μουσική (οι στίχοι είναι του Πυθαγόρα) και έπεισε την μέγκα-σταρ της εποχής Μαρινέλλα. Οι προσδοκίες ήταν τεράστιες και στις 6 Απριλίου 1974 ανέβηκε στη σκηνή. Το τραγούδι δεν άρεσε (δεν έκανε καλή πορεία ούτε εντός Ελλάδας) και πήρε την 11η θέση με μόλις 7 βαθμούς. Νικητές οι Σουηδοί ABBA με το «Waterloo».
Ένα μοιρολόι για την Κύπρο
Την επόμενη χρονιά η χώρα μας αποσύρθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το ντεμπούτο της Τουρκίας στον διαγωνισμό, λόγω της εισβολής της στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974. Επανήλθαμε το 1976 με ένα τραγούδι-καταγγελία.
Ήταν το «Παναγιά μου-Παναγιά μου» που ερμήνευσε η Μαρίζα Κωχ, ουσιαστικά ένα μοιρολόι για το δράμα του κυπριακού λαού. Το επέλεξε ο Μάνος Χατζιδάκις ο οποίος ήταν τότε διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος.
Ο διαγωνισμός έγινε στη Χάγη και Τούρκοι που ζούσαν μόνιμα εκεί, έκαναν συγκέντρωση διαμαρτυρίας ενάντια στη συμμετοχή της χώρας μας. Παράλληλα υπήρξαν απειλές για τη ζωή της Κωχ και οι διοργανωτές ξεκαθάρισαν ότι δεν μπορούν να εγγυηθούν για την ασφάλεια της. Η τουρκική τηλεόραση μάλιστα δεν μετέδωσε την ελληνική συμμετοχή. Το τραγούδι πήρε την 13η θέση στο διαγωνισμό, συγκεντρώνοντας μόλις 20 βαθμούς, οι οκτώ εκ των οποίων ήταν από τη Γαλλία. Επίσης, έλαβε πέντε από την Ιταλία, τέσσερις από την Ισλανδία, δύο από το Βέλγιο κι έναν από την Πορτογαλία.
Επιτυχία και σκάνδαλο
Η επόμενη χρονιά (1977) ήταν και μια από τις πιο επιτυχημένες ελληνικές παρουσίες στον θεσμό. Το «Μάθημα Σολφέζ» πήρε την 5η θέση με 92 βαθμούς. Θα περνούσαν 15 χρόνια για να φτάσουμε πάλι τόσο ψηλά. Το 1978 η Τάνια Τσανακλίδου με τον «Τσάρλι Τσάπλι» και την επόμενη χρονιά η Ελπίδα με τον «Σωκράτη» πήραν αμφότερες την 8η θέση. Δεν άρεσε το «Ώτοστοπ» της Άννας Βισση το 1980 που κατατάχθηκε 13ο με 30 βαθμούς. Το 1981 ο Γιάννης Δημητράς και το «Φεγγάρι Καλοκαιρινό» πήρε την 8η θέση.
Το 1982 επανήλθαν το προβλήματα. Η επιλογή ήταν ο Θέμης Αδαμαντίδης και το «45 κοπελιές» Το κομμάτι κατατέθηκε στην EBU και μετά από καταγγελίες κρίθηκε ως μη πρωτότυπο. Οι διοργανωτές του θεσμού τόνισαν ότι βασιζόταν στιχουργικά και μουσικά σε άλλα κομμάτια. Για την ακρίβεια, «πατούσε» πάνω στο «γεφύρι της Άρτας», με τον στίχο "Σαρανταπέντε πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες» να γίνεται «Σαρανταπέντε κοπελιές κι εξήντα γοργονίτσες» και μουσικά στο «Ποιος πληρώνει το βαρκάρη» του Γιάννη Μαρκόπουλου. Ο διαγωνισμός του 1982 μεταδόθηκε με καθυστέρηση επτά ημερών από την ΕΡΤ, σε μαγνητοσκόπηση και η Ελλάδα πλήρωσε πρόστιμο 600.000 δραχμών.
Η Πωλίνα που δεν πήγε
Την επόμενη χρονιά (1983) την χώρα μας εκπροσώπησε η Κρίστι Στασινοπούλου με το κομμάτι «Μου Λες» και πήρε την 14η θέση. Δύο πιο κάτω (16η) βρέθηκε το 1984 ο Τάκης Μπινιάρης με το «Μοιάζουμε». Το 1985 η Ελλάδα δεν συμμετείχε για μια ακόμα φορά. Η ΕΡΤ είχε επιλέξει την Πωλίνα και το τραγούδι «Βάγκον Λι» αλλά όταν διαπίστωσαν ότι ο διαγωνισμός θα γινόταν Μεγάλο Σάββατο αποφάσισαν να αποσύρουν την υποψηφιότητα για... θρησκευτικούς λόγους. «Ήταν της μόδας το Μεγάλο Σάββατο να είμαστε όλοι σκεπτικοί» έχει πει η ίδια η τραγουδίστρια.
Το 1987 ήταν η σειρά των Bang με το «Στοπ» (10η θέση) και ακολούθησε η Αφροδίτη Φρυδά με τον «Κλόουν» που έμεινε 17η, στο χειρότερο πλασάρισμα της Ελλάδας έως τότε. Το 1989 η Μαριάνα Ευστρατίου και «Το δικό σου αστέρι» ήταν η επιλογή της χώρας μας. Πήρε την 9η θέση και ικανοποίησε. Μάλιστα η ίδια τραγουδίστρια επιλέχθηκε και το 1996. Τραγούδησε το «Εμείς φοράμε τον χειμώνα ανοιξιάτικα» και έμεινε 14η. Είναι μια από τις σπάνιες περιπτώσεις Ελλήνων καλλιτεχνών που συμμετείχαν δύο φορές στον θεσμό και δεν κατάφεραν να κάνουν κάποια αξιοσημείωτη καριέρα.
Η Άνοιξη και το φόρεμα της Καίτης
Στην αυγή της δεκαετίας του '90 η Ελλάδα συμμετείχε με τον ηθοποιό-τραγουδιστή Χρήστο Κάλοου και το τραγούδι «Χωρίς Σκοπό». Η 19η θέση και οι 11 βαθμοί λένε όλη την ιστορία. Ακολούθησε μια συμμετοχή που άντεξε στον χρόνο: Σοφία Βόσσου, Ανδρέας Μιρκούτσικος και «Άνοιξη». Μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες που προέκυψαν μέσω της Eurovision. Το κομμάτι ακούγεται έως σήμερα παρότι πήρε την 13η θέση.
Αντίθετα το 1992 η Κλεοπάτρα και το «Όλου του κόσμου η ελπίδα» δεν ακούστηκε στην Ελλάδα αλλά στον διαγωνισμό πήρε την 5η θέση (κορυφαία έως το τότε μαζί με το Μάθημα Σολφέζ). Το 1993 η Ελλάδα έγραψε... ιστορία με μια από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνικές παρουσίες. Καίτη Γαρμπή, «Ελλάδα χώρα του φωτός» και το φόρεμα-αποκάλυψη. Η Καίτη πήρε την 9η θέση αλλά η εμφάνιση της συζητιέται ακόμα. Όσο για το αν φορούσε εσώρουχο έχει δηλώσει: «Για να βάλω τελεία σε αυτό: Σε μια γάζα του φορέματος ήταν κρυμμένο και αυτό που έπρεπε».
Η περίοδος της «μιζέριας»
Ακολούθησε μια... καταστροφική περίοδος με ατυχέστατες επιλογές. Κώστας Μπίγαλης και το «Τρεχαντήρι» (ντήρι-ντήρι-ντήρι) το 1994 (14η θέση), Ελίνα Κωνσταντοπούλου με το «Ποια Προσευχή» (12η θέση) το 1995 και αναφερθήκαμε στο 1996 και την Μαριάννα Ευστρατίου που έμεινε 14η.
Το 1997 Μαριάννα Ζορμπά και το «Χόρεψε» αναδείχθηκε 12ο και το 1998 ήρθε η πανωλεθρία όταν το συγκρότημα «Θάλασσα» και η «Κρυφή Ευαισθησία» τους πήραν την 20ή (η χειρότερη έως τότε).
Λόγω των συνεχόμενων κακών συμμετοχών η Ελλάδα «υποβιβάστηκε» από την EBU και το 1999 δεν συμμετείχε. Εκτός έμεινε και στην έναρξη του μιλένιουμ με την ΕΡΤ να ανακοινώνει ότι δεν θα στείλει τραγούδι για οικονομικούς λόγους αν και υπήρξαν φήμες πως οι συμμετοχές που είχαν σταλεί θεωρήθηκαν χαμηλού επιπέδου.
Έκρηξη με Έλενα
Η Ελλάδα επανέρχεται το 2001 και ανατέλλει το αστέρι της Ελένας Παπαρίζου. Ως μέλος των Antique (μαζί με τον εξαιρετικό Νίκο Παναγιωτίδη) τότε φέρνει με το «Die for you» την 3η θέση. Ήταν η πρώτη συμμετοχή μας που περιείχε και αγγλικό στίχο και αυτή που προκάλεσε έκρηξη ενδιαφέροντος για τον θεσμό. Από τότε η Eurovision απέκτησε άλλη διάσταση στην Ελλάδα και δημοφιλείς καλλιτέχνες άρχισαν να διεκδικούν τη συμμετοχή τους.
Το 2002 θα μείνει στην ιστορία ως η συμμετοχή που έδωσε τη μεγαλύτερη τροφή στα τηλεοπτικά πάνελ. Όλα ξεκίνησαν από τον διαγωνισμό για το ποιο τραγούδι θα μας εκπροσωπήσει. Η επιλογή του «S.A.GA.P.O.» του Μιχάλη Ρακιντζή προκάλεσε οργή και τα παράθυρα γέμισαν. Το κομμάτι πήρε την 17η θέση με μια ομολογουμένως κάκιστη σκηνική παρουσία.
Ακολούθησε η Μαντώ με το «Never let you go» το οποίο δεν σώθηκε ούτε από το αποκαλυπτικό ντεκολτέ της τραγουδίστριας και τις εντυπωσιακές φωνητικές δυνατότητες. 17η θέση επίσης με τα πάνελ να αποφαίνονται ότι «δεν ήταν η χρονιά της μπαλάντας».
Η νίκη
Το 2004 η Ελλάδα έστειλε στην Πόλη τον Σάκη Ρουβά και το «Shake it». Εντός των τειχών η νίκη θεωρούταν σίγουρη αλλά εκτός ήταν δεδομένο ότι η Ρουσλάνα και η παγκόσμια επιτυχία της «Wild Dances» θα επικρατήσει, όπως και έγινε. Τις προβλέψεις επιβεβαίωσε και η Έλενα Παπαρίζου το 2005. Εκθαμβωτική πάνω στη σκηνή στο Κίεβο έφερε στην Ελλάδα τη νίκη για πρώτη φορά στην ιστορία της με το «My number one» να αποτελεί έως σήμερα ένα από τα δημοφιλέστερα τραγούδια του θεσμού. Ως οικοδέσποινα την επόμενη χρονιά η Ελλάδα πήγε για το 2Χ2 αλλά η Άννα Βίσση και το «Everything» έμεινε στην 9η θέση.
Ακολούθησε ο Σαρμπέλ και το «Yassou Maria» που αναδείχθηκε έβδομο και η Καλομοίρα με το «Secret Combination» που άγγιξε τη νίκη, αλλά πήρε τελικά την τρίτη θέση. Το 2009 η επαναφορά του Ρουβά με το «This is our night» δεν ενθουσίασε (7η θέση). Ήταν και η τελευταία χρονιά που ξοδεύτηκαν τεράστια ποσά για την ελληνική συμμετοχή. Αναγκαστικά λόγω οικονομικής κρίσης επήλθε ο εξορθολογισμός και σε κάποιες περιπτώσεις η μιζέρια.
Τα χρόνια των...
ισχνών αγελάδων
Το 2010 ο Γιώργος Αλκαίος και το «Ώπα» πήρε την 8η θέση και την επόμενη χρονιά ο Λούκας Γιώρκας και το «Watch my dance» την 7η. Η Ελευθερία Ελευθερίου και το «Aphrodisiac» ήταν η ελληνική επιλογή το 2012 και έμεινε στην 17η θέση με 64 βαθμούς. Την επόμενη χρονιά ο Αγάθονας και οι Koza Mostra έστειλαν μήνυμα στην Ευρώπη πως το «Alcohol is free» και άρεσαν. Πήραν την 6η θέση και 152 βαθμούς.
Ακολούθησε όμως η απόλυτη κατάρρευση. Το 2014 το «Rise Up» των Freaky Fortune και
Risky Kidd κατατάχθηκε
απολύτως δίκαια 20στό ενώ μια θέση πιο πάνω ανέβηκε την επόμενη χρονιά η Μαρία
Έλενα Κυριάκου με την μπαλάντα «One Last Breath».
Το 2016 οι Argo και το
«Utopian Land»
ήταν η πρώτη ελληνική συμμετοχή που δεν κατάφερε να περάσει στον τελικό. Πήρε
την 16η θέση στα ημιτελικά με μόλις 44 βαθμούς που την κάνει την πλέον
αποτυχημένη όλων των εποχών.
To
2017 μεγάλες προσδοκίες υπήρχαν για το «This is Love» της Ντέμυ που δεν επιβεβαιώθηκαν (19η θέση) ενώ την επόμενη
χρονιά η Γιάννα Τερζή και το «Όνειρο μου» έγινε η δεύτερη συμμετοχή που δεν
πέρασε στον τελικό. Το 2019 η Ελλάδα έστειλε κάτι διαφορετικό. Η Κατερίνα
Ντούσκα και το «Better Love»
δέχθηκε καλές κριτικές αλλά όχι και βαθμολογία. Έμεινε 21η με 74 βαθμούς. Η
Στεφανία και το «Super Girl»
ήταν η επιλογή για το 2020 αλλά ο διαγωνισμός ακυρώθηκε λόγω της πανδημίας. Την
επόμενη χρονιά συμμετείχε με το «Last Dance» και πήρε τη 10η θέση. To 2022 η χώρας εκπροσωπήθηκε από την Ελληνονορβγηγίδα Αμάντα Γεωργιάδη (Tenfjord το καλλιτεχνικό της) και το «Die together». Το κομμάτι έλαβε πολύ καλές κριτικές και πήρε την 8η θέση. Φέτος μας εκπροσωπεί ο 16χρονος Βίκτωρ Βενρίνκος με το τραγούδι «What they Say», μια συμμετοχή την οποία οι προβλέψεις τη φέρνουν εκτός Τελικού.
Στο βίντεο που ακολουθεί όλες οι συμμετοχές της Ελλάδας: